[no English translation available yet] De Europese Raad en de Landbouwcommissie van het Europees Parlement hebben op 20 november jl. hun goedkeuring gegeven aan de nieuwe bioverordening voor de Europese Unie. Drie jaar onderhandelen heeft geresulteerd in een breed pakket aan aanpassingen die als overwinning voor milieu en diversiteit kunnen worden beschouwd. Ook al zijn de nieuwe regels pas in 2021 van kracht, op het gebied van zaden is een belangrijke ontwikkeling ingezet.
De bioverordening introduceert twee nieuwe categorieën gewasvariëteiten voor de biologische landbouw:
Zaden van vele duizenden traditionele variëteiten uit de categorie ‘Biologisch heterogeen materiaal’ zijn nu niet toegestaan op de markt, omdat ze niet voldoen aan de industriële criteria en niet uniform genoeg zijn voor de officiële zadenlijsten. Onder de nieuwe regelgeving hoeven deze variëteiten niet meer door de strenge registratieprocedure: het volstaat om bij de verantwoordelijke overheidsinstantie een dossier met de fenotypische (waarneembare) en agronomische (landbouwkundige) eigenschappen in te leveren. Goed nieuws voor de agrodiversiteit en gewassen.
De tweede categorie zijn ‘biologische variëteiten die geschikt zijn voor de biologische productie’. Dit betreft gewassen die speciaal voor de biologische landbouw zijn veredeld, en evenmin voldoen aan de standaard(‘DUS’-)criteria die zijn opgesteld voor de industriële landbouw. De zaden worden als “tijdelijk experiment” met een looptijd van zeven jaar toegelaten. Aan het eind van deze periode zullen de eigenschappen van deze nieuwe biologische variëteiten worden geëvalueerd. Door aanpassingen in de algemene regelgeving kan de toelating tot de markt vervolgens definitief worden. De Europese Commissie mag regelgeving opstellen die uitgaat van minimale kwaliteitseisen, bijvoorbeeld wat betreft kiemkracht en zuiverheid. Voor de verpakking van zaden wordt nog wel extra regelgeving verwacht.
Centrale lijst van beschikbare biologische zaden
Betere gegevensverzameling over de beschikbaarheid van biologische zaden (en dieren) moet het aanbod vergroten, om beter tegemoet te komen aan de behoefte van biologische boeren. Tot 2035 zou het mogelijk blijven om in de biologische landbouw met niet-biologisch zaaigoed te werken als geen biologisch materiaal beschikbaar is. Maar door een overzicht van de beschikbare zaden voor de hele EU te maken hoopt men het systematische gebruik van niet-biologisch zaaigoed in de biologische landbouw tegen te gaan. De maatregel stimuleert de productie van biologische zaden, knollen, stekjes en bonen en de ontwikkeling van speciaal op de biologische landbouw afgestemd plantmateriaal. De aangenomen tekst van de bio-verordening staat biologische boeren toe hun eigen zaaigoed te produceren en te gebruiken. (Ook al lijkt dat vanzelfsprekend, niet overal ter wereld wordt dat recht gerespecteerd.)
Er is wel een kanttekening te plaatsen bij de verplichting om in de biologische landbouw biologische zaden en plantgoed te gebruiken. Hopelijk zorgt dit voor een groter biologisch aanbod, maar als dit toch niet gebeurt zou het er ook voor kunnen zorgen dat de diversiteit in de biologische landbouw achterop raakt bij de conventionele. Als er geen ontheffingen meer toegestaan zijn zit de bioboer vast aan het nu nog bij sommige gewassen beperkte biologische aanbod van zaden en plantgoed. We zien dit als een extra reden om ons in te zetten voor een groter biologisch aanbod.
Al met al goed nieuws voor low-input gewassen en diversiteit die essentieel zijn voor duurzame landbouw.
Enkele andere veranderingen in de nieuwe verordening:
Groepscertificering kleine boeren
Voor kleine boeren wordt het makkelijker het biologisch certificaat te krijgen. Groepsgewijze aanmelding moet de bureaucratische druk verminderen en het aantrekkelijker maken mee te doen.
Gelijke eisen aan geïmporteerde biologische producten
Onder de huidige ‘gelijkwaardigheidsregel’ hoeven non-EU-landen niet precies aan EU-normen voor biologische producten te voldoen. Binnen vijf jaar zal die regeling zijn afgebouwd, daarna gelden de EU-regels voor alle biologische importproducten. Om te voorkomen dat het aanbod plotseling wordt verstoord kunnen er voor een periode van 2 jaar nog wel wat uitzonderingen worden toegestaan. Belangrijk voor de VS, waar de regels voor biologische landbouw steeds verder verwateren. Begin november besloot het Amerikaanse National Organic Standards Board (NOSB) dat biologische teelt niet grondgebonden hoeft te zijn en bijvoorbeeld ook mag plaatsvinden op aquaponics en hydrocultuur. Ook de regels voor biologische melk zijn in de VS veel minder streng dan in de EU.
Het kan nog wel even duren voordat de EU-regels ook voor producten uit de VS gelden; “de bestaande regelingen of overeenkomsten zullen waar nodig binnen een redelijke termijn aan de nieuwe regels moeten worden aangepast.” aldus de voorlichtingspagina van de Europese Commissie. Met de VS heeft de EU een overeenkomst waarin beide economische blokken elkaars biologische certificering en controlesysteem als gelijkwaardig erkennen. Bij een eventueel handelsakkoord tussen de EU en de VS moeten beide certificeringssystemen ook in de toekomst als gelijkwaardig worden beschouwd, maar zonder die grondgebondenheid wordt de kans dat de EU daarmee instemt een stuk kleiner.
Kritische consumentenorganisaties en boeren in de VS werken ondertussen al aan een eigen versie van biologische certificering die waarschijnlijk meer overeen zal komen met de regelgeving in Europa.
Dit artikel is gebaseerd op de volgende teksten:
Akkoord over nieuwe biologische verordening Europese Unie – Agriholland;
Victory for Organic Seeds in Europe – Seedfreedom;
Amerikaanse biologische regelgeving zet economisch belang voorop – Bionext;
De nieuwe bio-verordening – Europese Commissie – Informatieblad.
